- مشاوره با کارشناسان
- 051-36518345
- 051-36518344
- sajwood.com@gmail.com
خانه طباطبایی ها کاشان
خانه طباطبایی ها یکی از خانه های تاریخی و زیبای شهر کاشان است که در نیمه دوم سده ۱۳ هجری به وسیله حاج سید جعفر طباطبایی از بازرگانان نطنزی مقیم کاشان در محله سلطان امیر احمد احداث شده است.
معمار سازنده آن استاد علی مریم کاشانی و گچ بری ها و نقاشی های آن به وسیله شاگردان میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی، زیر نظر این هنرمند بزرگ انجام شده است.
خانه طباطبایی ها همچون دیگر بناهای تاریخی آن زمان برخوردار از تزئینات مجلل و باشکوه، اصالت معماری و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه است.
مجموعه خانه طباطبایی ها مشتمل بر ۳ بخش اندرونی بیرونی و بخش مخصوص خدمه است. مجموعه خانه تاریخی طباطبایی ها با ۴۷۰۰ مترمربع وسعت دارای ۴۰ اتاق، ۴ حیاط، ۴ سرداب (زیرزمین)، ۳ بادگیر و ۲ رشته قنات است. معماری خانه طباطبایی ها به شیوه معماری حجاب دار، گودال باغچه، متقارن و درون گر است. معماری گودال باغچه یعنی باغچه ی خانه در گودی قرار گرفته است. بدین ترتیب بنا هم از نظر استحکام و مقابله با زلزله مقاوم می شود و هم آن که آبرسانی به بنا را تسهیل می کند در ضمن از رطوبت بنا هم برای رشد گیاهان استفاده می شود. وقتی بنا در دل خاک باشد (یعنی بصورت گودال باغچه ساخته شود) خانه در عایق حرارتی هم قرار دارد. نه خانه زود گرم می شود و نه زود سرد.
این خانه مشتمل بر چهار صحن و حیاط می باشد که حیاط مرکزی متعلق به قسمت بیرونی و دو حیاط متعلق به اندرونی و یک حیاط متعلق به خدمه بوده است. قسمت اندرونی خانه شامل اتاق پنج دری ساده در مرکز و دو حیاط در دو طرف آن و دارای سرداب هایی که بادگیر ها هوا را در آن جریان می دهند که این قسمت محل سکونت خانواده مرحوم طباطبایی بوده است. حیاط ضلع شمال غربی بزرگتر و تعداد اتاق های آن بیشتر می باشد و دارای سرسرای پذیرایی مجزایی است. در زیر قسمت اندرونی مخصوصا اتاق مرکزی، سرداب بزرگی قرار دارد که دارای مشخصات منحصر به فرد خود است و به علل مختلفی مانند وجود بادگیر، سقف ضربی، نوع مصالح به کار رفته در بدنه، دو جداره بودن بدنه، وجود حوضی که قبلاً در مرکز سرداب بوده، اختلاف ارتفاع با سطح کوچه حدود ۸ تا ۱۰ متر و نسیم خنکی که از سطح حوض حیاط مرکزی وارد زیر زمین می شود، باعث شده است تا به خصوص در فصل تابستان ۱۵ تا ۲۰ درجه اختلاف دما بین زیرزمین و بیرون آن مشاهده شود.
قسمت بیرونی خانه شامل تالار بزرگ (اتاق شاه نشین) در مرکز با نورگیرها و پنجره های مشبک رنگی و پنجره های کناری دو جداره که عمودی باز و بسته می شود. این اتاق دارای تزیینات نقاشی و آیینه کاری و گچ بری های جالب از جمله پنجره های مشبک گچی است که همچون پارچه توری ظریفی به نظر می رسد. در دو طرف اتاق شاه نشین اتاق های گوشواره بنا شده است در جلوی اتاق شاه نشین، ایوانی با آیینه کاری و گچبری های جالب دیده می شود. در طرفین تالار بزرگ دو حیاط خلوت و نور گیر به صورت قرینه یکدیگر احداث شده است که دارای تابلو های بدیع نقاشی می باشند و از نفایس آثار هنری این دیار به شمار می آیند. اسناد و قراین نشان می دهد که هنرمند بزرگ و نقاش باشی دربار ناصرالدین شاه قاجار یعنی میرزا ابوالحسن غفاری کاشانی ملقب به صنیع الملک با مالک خانه دوستی نزدیک و مراوده خانوادگی داشته است لذا به احترام دوستی که با مرحوم طباطبایی داشته در اجرای گچ بری ها و ترسیم نقاشی های این خانه نظارت داشته است و این مطلب ارزش و اعتبار تزیینات خانه طباطبایی را بسیار افزایش می دهد.
حیاط خدمه خانه که شامل اتاق های خدمه، زیرزمین خدمه، آشپزخانه و اصطبل زمستانی و تابستانی می باشد که تعدادی از اتاق های خدمه از بین رفته است.
آب خانه از دو رشته قنات دولت آبادی و نصرآبادی تمین می گردیده است. خانه طباطبایی دارای ۵ درب ورودی می باشد که ورودی اصلی به دو ورودی اندرونی و بیرونی در قسمت هشتی تقسیم می گردد. علت پیچ و خم های راهرو های ورودی جهت شکستن اختلاف ارتفاع و نداشتن دید مستقیم است.
خانه تاریخی طباطبایی ها که به وسیله هیئت امنای مرمت و احیای ابنیه تاریخی کاشان خریداری و در سال های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی کاشان و با پشتیبانی مسئولان وقت وزارت و معادن و فلزات طبق نقشه اصلی و نخستین مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. مجموعه تاریخی خانه طباطبایی ها هم اکنون زیر پوشش سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان اداره می شود.
این خانه تاریخی به شماره ۱۵۰۴ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس : کاشان- خیابان علوی- محله سلطان امیر احمد- جنب امامزاده امیراحمد
