کاخ چهلستون قزوین

پس از جنگ چالدران در سال 920 هجری قمری، شهر قزوین به دلیل موقعیت ویژه جغرافیایی و سوق‌الجیشی و به جهت این که بر سر راه‌های مهم ارتباطی قرار گرفته و بُعد مسافتی که با مرزهای عثمانی داشت، مورد توجه واقع شد و رفته رفته به صورت پایتخت دوم سلسله صفویه درآمد. مقدمات انتقال پایتخت از سال 951 هجری قمری آغاز شد. شاه طهماسب فرزند بزرگ شاه اسماعیل، اراضی موسوم به زنگی‌آباد یا برمکی آباد را از میرزا شرف جهان که از بزرگان و معتمدان قزوین بود، خریداری کرد و معماران و مهندسان و هنرمندان برگزیده کشور را فراخواند و فرمان احداث مجموعه‌ای از باغ‌ها، کاخ‌ها و عمارات دولتی را صادر نمود. در نهایت باغی پدید آمد با گذرهای مربع و چمن‌های مثلث و شش گوش و نهری بزرگ که از میان آن‌ها جاری بود و در حواشی آن درختان میوه و گل، عمارات عالی، تالارهای متعدد با درب های سنتی و چوبی ارسی ، ایوان‌ها، کوشک‌ها ، حوض‌ها ، دروازه‌های مرتفع و مزین به کاشی‌های گره چینی رنگارنگ و ... که به «سعادت‌آباد» معروف شد . امرا و اعیان دولت صفوی نیز در جنب آن، قصرها و عمارات مجللی بنا کردند و شاه طهماسب در سال 962 هجری قمری وارد قزوین شد. این مجموعه سلطنتی شامل 23 باغ و 14 کاخ و باغ خصوصی و 8 باغ و کاخ دولتی و مهمانخانه‌ای با 250 اتاق و ظروف طلا و نقره و قالی‌هایی از ابریشم و نقره و طلا و جواهر در این کاخ گسترده بود و از چنان زیبایی زایدالوصفی برخوردار بود که شاه طهماسب 11 سال از آن بیرون نرفت و به همراه اساتید مینیاتور و خطّاط و نقاش به تزئین بخشی از کاخ‌ها همت گماشت . عبدی بیک شیرازی در «روضة الصفات» و «دوحة الازهار» که از آثار خمسه سوم اوست، چگونگی این کاخ‌ها و باغ‌ها را به نظم کشیده است که بسیار جالب توجه می‌باشد.

در حال حاضر از این مجموعه وسیع جز بخشی از کاخ موزه (عمارت) چهلستون و سردرِ عالی‌ قاپو چیزی به یادگار نمانده است.